François-Émile de Lansac, Épisode du siège de Missolonghi (1827)
Ήταν Σάββατο 10 Απριλίου 1826 προς Κυριακή 11. Το Μεσολόγγι από τον Μάρτιο, που είχε γίνει αδύνατος ο εφοδιασμός της πόλης με τρόφιμα, το θέριζε η πείνα και οι αρρώστιες. Την πόλη πολιορκούσε ο Ιμπραήμ. Οι γενναίοι υπερασπιστές της κρατούσαν ακόμη ψηλά τις σημαίες τής Επανάστασης και απέρριπταν τις ατιμωτικές προτάσεις συνθηκολόγησης. Η πόλη δεν παραδιδόταν. Η φρουρά του Μεσολογγίου κρατούσε. Όμως η ασιτία έφερνε τον θάνατο. Για τη νύχτα αυτή είχε αποφασιστεί ηρωική έξοδος των κατοίκων, αμάχων και μαχητών, με σχέδιο για τη διάσπαση των εχθρικών γραμμών. Όσοι δεν μπορούσαν και κάποιοι που δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν την πόλη συγκεντρώθηκαν σε μια πυριτιδαποθήκη με αρχηγό τον Χρήστο Καψάλη, αποφασισμένοι να μην παραδοθούν. Το σχέδιο της Εξόδου προδόθηκε από έναν ξένο, η ταυτότητα και εθνικότητα του οποίου παραμένει άγνωστη... Καθώς οι κάτοικοι, άοπλοι και ένοπλοι, επιχειρούσαν την έξοδο, τα εχθρικά στρατεύματα, που είχαν προειδοποιηθεί, επιτέθηκαν με αγριότητα και βαρβαρότητα. Ακολούθησε σφαγή. Όταν το πρωί της Κυριακής οι Τούρκοι μπήκαν στην πόλη και έσφαζαν και αιχμαλώτιζαν, πολλές μητέρες εξεδήλωναν την ύψιστη αγάπη για τα παιδιά τους, σκοτώνοντάς τα οι ίδιες, ρίχνοντάς τα στα πηγάδια της πόλης για να τα γλυτώσουν από τους εχθρούς. Ο Χρήστος Καψάλης ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη παίρνοντας στον θάνατο και Τούρκους.
Ανάμεσα στους φιλέλληνες που πολεμούσαν στο πλευρό των Ελλήνων ήταν ο Ελβετός Ιωάννης Μάγερ, ο οποίος σκοτώθηκε επίσης κατά την έξοδο μαζί με την Ελληνίδα γυναίκα του και τα δυο παιδιά τους. Σε μια επιστολή* του στον συνταγματάρχη Στάνχοπ φαίνεται η κατάσταση των πολιορκημένων τις ημέρες εκείνες αλλά και το θάρρος τους.
Ο Ελβετός φιλέλληνας Ιωάννης Μάγερ
«Τα βάσανα, τα οποία υπομένομεν, και μια πληγή την οποία έλαβα εις τους ώμους, δεν με εσυγχώρησαν μέχρι τούδε να σας διευθύνω τους τελευταίους μου ασπασμούς. Κατηντήσαμεν εις τοιαύτην ανάγκην ώστε να τρεφώμεθα από τα πλέον ακάθαρτα ζώα και να πάσχωμεν όλα τα φρικτά αποτελέσματα της πείνης και της δίψης. Η νόσος αυξάνει έτι μάλλον τας δεινοπαθείας, υπό των οποίων θλιβόμεθα. Χίλιοι επτακόσιοι τεσσαράκοντα των αδελφών μας ετελεύτησαν και περίπου των εκατό χιλιάδων σφαίραι κανονιών και βόμβαι, ριπτόμεναι από το εχθρικόν στρατόπεδον, κατεδάφισαν τους προμαχώνας μας και κατεκρήμνισαν τας οικίας μας. Το δε ψύχος μάς ενοχλεί υπερβολικώς, καθότι είμεθα διόλου εστερημένοι από ξύλα της φωτιάς. Με όλας τας στερήσεις ταύτας, είναι αξιοθαύμαστον θέαμα ο ένθερμος ζήλος και η αφοσίωσις της φρουράς μας. Πόσοι γενναίοι άνδρες μετ’ ολίγας ημέρας δεν θέλει είσθαι πλέον ειμή σκιαί, κατηγορούσαι ενώπιον του Θεού την αδιαφορίαν του Χριστιανικού κόσμου εις τον αγώνα, όστις είναι ο αγών της θρησκείας! Οι Αλβανοί, όσοι παραίτησαν τας σημαίας του Ρεσίτ πασά, ηνώθησαν μετά του Ιμπραήμ. Εν ονόματι όλων των ενταύθα ηρώων, μεταξύ των οποίων είναι και ο Νότης Μπότσαρης, ο Παπαδιαμαντόπουλος, και εγώ, όστις παρά της Ελληνικής Διοικήσεως εδιωρίσθην αρχηγός ενός στρατιωτικού σώματος, σας αναγγέλω την ενώπιον του Θεού ωρισμένην απόφασίν μας δια να υπερασπισθώμεν και την υστέραν σπιθαμήν της γης του Μεσολογγίου και να συνενταφιασθώμεν υπό τα ερείπια της πόλεως, χωρίς να ακούσωμεν πρότασίν τινα συνθήκης. Η τελευταία μας ώρα ήγγικεν. Η ιστορία θέλει μας δικαιώσει και οι μεταγενέστεροι θέλουν ελεεινολογήσει την συμφοράν μας. Εγώ, δε, καυχώμαι, διότι εντός ολίγου το αίμα ενός Ελβετού, ενός απογόνου του Γουλιέλμου Τέλλου, μέλει να συμμιχθή με τα αίματα των ηρώων της Ελλάδος…».
Ευρωπαϊκή Αντίσταση
