«Το παρόν ζη από το παρελθόν και η ιστορία είναι ο μόνος διδάσκαλος του βίου διά τα μελλοντικά μας διαβήματα»…
Στο δοκίμιο αυτό –επιλεγόμενα στο βιβλίο του Th. Zielinski «Ημείς και οι Αρχαίοι»− ο Ι. Συκουτρής εξετάζει τη σημασία της γνώσης της Αρχαιότητας κατά την προ αλλά και μετά την Επανάσταση του 21 εποχή. Η επαφή με την Αρχαιότητα οδήγησε το έθνος μας να γίνει «Έθνος Ελλήνων» από «γένος Χριστιανών» που ήταν κατά την τουρκοκρατία, μετά το «άχρωμον εθνικώς Βυζάντιον». Αυτή η αφύπνιση το έκανε να ξεσηκωθεί. Το 21 ήταν αναγέννηση του αρχαίου ελληνικού πνεύματος και συνειδητή επάνοδος στη δράση των αρχαίων προγόνων, ο Λεωνίδας και ο Θεμιστοκλής ζωντανές υπάρξεις. Στη μικρή γωνιά που απελευθερώθηκε, η σχέση με την Αρχαιότητα είναι αντιφατική: Οίηση, περηφάνια αλλά χωρίς αίσθηση των καθηκόντων έναντι του ενδόξου ονόματος, παρά τις συχνά καλές προθέσεις. Η βαθιά γνώση της αρχαιότητας είναι ένας σκοπός ευγενής και ωραίος, προς τον οποίον «το έθνος μας οφείλει να μάθη προ παντός να εργάζεται και να πειθαρχή εαυτό».
